Konurnar, ið doyðu í barnsferð, góvu lív og hvurvu í tøgnini. Sorgin var so ógvislig, at tann deyða mamman varð ikki tikin upp á tungu og livdi sostatt bara eftir í tí einstaka sinninum. Ikki í felagsminninum. Hon doyði í barsilssong. 

Tað vóru lagnur, sum vórðu vavdar inn í tøgn og sálarløstir.

Rigmor Dam fekk áhuga fyri hesum evninum - kvinnur, sum lótu lív í barsilssong -, fyri einum 20 árum síðan. 

– Ein kvinna fortaldi mær um ommu sína, sum doyði frá fleiri børnum fyrst í farnu øld, og hvussu tað hevði ávirkað familjuna í fleiri ættarlið. Børnini vórðu sett út til onnur til fosturs og mistu sambandið sínámillum, og enn í dag var familjan ikki komin til sættis við sorgina. Hendingin hevði hingið sum eitt myrkt skýggj yvir øllum systkinunum. Tí ongin segði nakað. Mamman bleiv bara tagd burtur.

Ein onnur segði: – Tá ið vermóðir bleiv dement, fór hon fyri fyrstu ferð at tosa um, hvussu tað var, tá ið mamman hennara doyði frá øllum børnunum. Hon hevði ongantíð nevnt tað fyrr.

Nú á døgum verður hildið, at fimti hvør barnsburður fær onkra professionella hjálp. Tí er ikki løgið, at barnsferð var vandaferð í tíðini, tá ið reinførið var eitt annað, og eingin serlig viðgerð var at fáa.

Nógv vendu sær til mín, tá ið eg lýsti eftir fólki til verkætlanina. Avmarkingar vóru á uppgávuni, so alt kom ikki við, kortini haldi eg, at fevnir søgan breitt. Ofta fingu hesar kvinnur bara tað eftirmæli, at hon doyði barsilssong. Serliga var tað henda tøgnin, sum vakti tann áhuga, Rigmor fekk fyri málinum. 

– Henda  tøgnmentan hevur altíð eyðkent partar av kvinnulívinum, ikki minst kynslív, kenslulív og føðing. Gátuføra kvinnuuniversið hevur mentanarliga verið umgirt av tøgn, synd, skomm og yvirtrúgv. 

– Tí helt eg tað vera áhugavert at fáa greiði á, hvat hesin partur av søgu okkara veruliga snúði seg um. 

Endin varð, at Rigmor tók eina masterútbúgving í søgu á setrinum, evnið í høvuðsritgerðini var Barsilsdeyði í Føroyum, og kannað varð, hvussu læknarnir lýstu og handfóru barsilsdeyða í Føroyum seinna partin av 19. øld.

Og tað skerst ikki burtur, at her eru viðurskifti, ið stundum fáa teg at nøtra. Til dømis ein setningur sum hesin: 

– Tað verður sagt, at líkklæðini lógu klár, bæði til móður og barn, tá ið kvinna fór á soppin. 

- Nógv vendu sær til mín, tá ið eg lýsti eftir fólki til verkætlanina. Avmarkingar vóru á uppgávuni, so alt kom ikki við, kortini haldi eg, at fevnir søgan breitt. Tað hevur verið hugfangandi at práta við familjurnar, sum søgdu sína søgu. Løgið var tað, hvussu ymiskar og tó so líkar søgurnar og umstøðurnar vóru. Ikki minst, hvussu ymist vit reagera og handfara sorg. Felags fyri søgurnar er tó, at sárini níva enn eftirkomarar – ikki bara av tí sum hendi, men í fleiri førum, tí ongin segði nakað. Tøgnin gjørdist  sálarligur snuddur, sum hevur gingið í arv. Hetta er arvað sorg. Tað er vælkent fyribrigdi, at ógvusligir sálarløstir kunnu liva í fleiri ættarlið, tí ættin ber ein loynidóm, sum ongin tosar um.

- Minnissamrøður sum hesar verða ofta brúktar til at siga søguna um tey sonevndu søguleysu, sum ikki løgdu keldur eftir seg, ella um viðurskifti, sum hava verið umgird av tøgn og tabu.

Bókin verður løgd fram í Reinsarínum í Havn 14. juni kl. 20.00

Dorit Hansen tosar við Rigmor um bókina. Ása Helena Brynjarsdóttir gevur okkum tónleikin.

Bókin verður seld fyri serprís tað kvøldið.

Tiltakið er alment, og øll eru hjartaliga vælkomin. Kom og lurta eftir hesum hjartanemandi søgunum. Kaffi, vín og øl fæst í barrini.