Heimurin, ið var

Undirgangssøgan hjá Zweig er ein ávaring til okkara egnu tíð. Henda bókin er ikki bara undirgangssøga um Evropa, men ein skakandi vitnisburður um, hvussu djúpt vit kunnu søkka – og hvussu ófatiliga skjótt tað kann ganga.

06.06.2021
Sprotin
Lesikrókurin

Í Lesikrókinum hesa ferð práta Óluva Klettskarð og Oddur á Lakjuni við Eyðun Klakstein.

Í beinari tíðarlinju sigur Stefan Zweig frá sínum barndómsárum í múgvandi jødiskari Wiener-ætt og fram til tað núið, tá ið bókin verður skrivað: Fyrsta árið av seinna heimsbardaga, sum varð seinasta árið í lívi hansara. Hann lítur aftur á ungdómin, lestrartíðina, ferðir í Evropa, fyrstu útgávurnar, fyrra heimsbardaga og tíðarbilið millum kríggini, sum er merkt av, at bókin er skrivað, eftir at nasistarnir hava bannað og brent verk hansara, og hann sjálvur er rikin úr sínum heimlandi.

Meistaraverkið Heimurin, ið var hevur verið kallað longsta sjálvmorðsbræv í bókmentasøguni. Bókin varð til,  ímeðan Zweig flýddi undan nasismuni fjart frá sínum kæra Wien. Fyrst flýddi hann til Onglands, síðan til Brasil. 

Í februar 1942 sendi hann handritið til forleggjara sín, og dagin eftir tók hann sítt egna lív saman við konu síni. Lívið sum flóttafólk hóvaði honum ikki  og hann toldi ikki at síggja hugsjónina um friðarliga og siðmentaða Evropa fara fyri bakka.   

Men tó at sorgblídni seyrar ígjøgnum bókina, er hon ein fjálg kvøða til humanismuna, listina og tað opna Evropa, sum fyri hann var hæddin av allari mentan og siðmenning.    

Hóast bókin byggir á hansara egnu lívssøgu og listarligu menning, er hon fyrst og fremst endurminningar hjá einum evropeara. Einum ungum menniskja, sum fyrst í 1900-talinum sýgur Evropa til sín, er hugtikin av list og bókmentum og øllum tí, ið stórir evropiskir býir høvdu á skránni, tá ið øll framvegis hildu, at tað kundi bara ganga framá, og at sterka mentanin fór at vera ein varandi verja ímóti allari mannminkan og niðran.

 

 

06.06.2021
Sprotin
Lesikrókurin

More articles