Formurin bíggjar er hvørsfall av bøur, og bøur merkir upprunaliga‘hús ella garður har fólk býr’; tað kann eisini merkja ‘bygd’. Og taðer helst tann merkingin, sum vit hava í bygdarnavninum Bøur. So koma vit til bendingina. Hví fáa vit eitt í, tá ið orðið annars hevur ø? Nú verður tað eitt lítið sindur tekniskt. Og tað, sum eg sigi her, er tann einfaldaða útgávan. Grundin er hon, at tann gamli norrønihvørsfalsformurin var bjár, og so hendir tað í føroyskum, attað gamla j’ið í bjár verður til eitt í (sum í gomlum døgum vareitt langt i, framborið nakað sum /bijar/). Og tað merkir, at frá athava havt eitt stavilsi í hvørsfallinum (bjár), fær hetta orðið í føroyskumnú tvey stavilsir, av tí at j’ið verður til eitt í. Soleiðis fáavit formin bíar. Og so fáa vit ta sonevndu skerpingina inn. Skerpinginer eitt hjáljóðsinnskot (í hesum føri ggj), sum kemur innmillum sjálvljóðini í og a, og soleiðis verður bíar til bíggjar, og núgongur kabalin upp. Tá vit t.d. siga Sumbiar og Hvalbiar, so er taðtann gamli hvørsfalsformurin av bøur, sum vit hava her. Og taðmerkir, at hesir hvørsfalsformarnir eru elligamlir. 

Tað er ein vanlig ljóðregla í føroyskum, at eitt j í slíkumumstøðum verður til eitt i (j’ið verður vokaliserað). Tað sama fyribrigdiðsum í bíggjar hava vit í orðinum fíggjar, sum er hvørsfallav fæ. Tann gamli norrøni hvørsfalsformurin var fjár, sum fyrstbroyttist til fiar í gomlum føroyskum, og seinni í tíðini fingu vitso skerpingina inn, so úrslitið var fíggjar. Fíggjarmálaráðið er tað ráðið, sum umsitur fæið í landinum (altso ognirnar, pengarnar).

Seinni í tíðini fáa vit so eitt annað orð inn í málið, nevniliga býur (skrivað við seinna ý), sum í grundini hevur sama upprunasum bøur. Býur við seinna ý er tann danski og svenski formurinav okkara bøur. Og nú verður tað eitt sindur tvørligt at hava við at gera, tí nú hava vit býur við seinna ý og bíggjar við fyrra í. Bøur og býur eru annars skyld við orðið at búgva. 

Onkur heldur kanska, at tað er at gera tað óneyðuga trupult, atvit skulu skriva býur við seinna ý og bíggjar við fyrra í, tá ið talan ígrundini er um sama orð upprunaliga. Tað, sum ger tað so trupulter, at ý og í eru fallin saman í føroyskum (í norrønum var tað /y:/og /i:/). Tað einasta, sum rættvísger henda munin millum fyrra í og seinna ý í føroyskum er tann upprunafrøðiliga meginreglan(tað etymologiska prinsippið). Tað norrøna málkerviðmátti gera mun á ý og í (av tí at tað vóru tvey ymisk ljóð), og henda skipaner síðani flutt yvir á føroyskt, hóast ógvisligar ljóðbroytingar erufarnar fram frá tí, at tað norrøna málið varð talað í Norðurlondum og upp til okkara dagar. Ein av hesum ljóðbroytingunumer, at y’ið hevur mist sína runding og er sostatt fallið saman viði. Stavseting okkara er sum nevnt sera upprunafrøðilig, t.e. honleggur seg so tætt upp norrønum, sum til ber, og tá sigur tað segsjálvt, at við øllum teimum málbroytingum, sum eru farnar framfrá norrønum til føroyskt, verður tað stórur munur á skrivaðumog talaðum føroyskum. Og hesin trupulleikin er eisini sjónligur, tá ið vit hava við orðini bíggjar/býar at gera.  

Viðm.

Úr Málmaðurin í útvarpinum 2