Skaldsøgan lýsir eina støðu, ið mong kenna seg aftur í.

Menn í mínari støðu

Arvid er skildur frá konuni, og døturnar leggja ikki í at síggja hann. Eitt ár er liðið síðan hjúnaskilnaðin, og tvey ár síðan hann misti foreldur, ein bróður og eina bróðurdóttur í vanlukku. Hann er einsamallur, drekkur illa, melur í býnum og roynir til fánýtis at fylla tilverutóman.

23.03.2021
Sprotin
Bókaprát

Skaldsøgan verður søgd í ein dag. Hann er saman við konuni eina løtu henda dagin og finnur útav, at har er ikki farrin av felagslívi eftir. Hann verður ein skuggi av egnari fortíð.   

Skaldsøgan lýsir eina støðu, ið mong kenna seg aftur í. Hon lýsir spennið ímillum sorgina og royndirnar at bjarga sær sjálvum, og hvussu ringt tað er at lata seg upp fyri øðrum, tá ið tú er særdur. 

Jákup í Skemmuni hevur týtt.

Les brellbita

So eiðasørt, at tað kom mær til hugs, at hon kundi vera komin niður gjøgnum trappurnar, út í myrkrið, út í túnið í berum náttkjóla og stivlum, latið hurðina framman upp og biðið meg koma innaftur, koma uppaftur, upp í ta heitu songina, sagt, men Arvid, her kanst tú ikki sita, tað er so kalt, kom heldur upp aftur í hitan. Tað hevði havt broytt alt. Men ikki fyrr enn eg skilti, at tað ikki var komið mær til hugs, at hon kundi vera komin niður, og heldur ikki mintist at hava hugsað mær tað til eina einastu ferð, gjørdist mær umsíðir greitt, at alt var mist.

Nú gekk eg aftan á henni eftir grasvøllinum móti raðhúsinum, og skógvarnir smokkaðu niður í mjúka grasið, og tað gjørdu hennara eisini, tí vøllurin var framvegis vátur eftir náttina og regnið, og aftanífrá sá eg høgra sokk hennara, sum var raknaður frá eitt fitt petti uppi undir skjúrtinum til niður eftir lærinum móti knæsbótini, har holdið var bert, bleikt og hvítt í einari breiðari rípu við skínandi tilfarinum hvørjumegin við, og eg hugsaði, nær fór hon at ganga í hasum slagnum av sokkum. Ikki í mínari tíð, ið hvussu er, og fyri mína tíð var einki; tað var einki framman undan tær, hevði hon sagt tíðliga ein morgunin tað fyrsta várið, vit vóru saman, og eg minnist, hvussu eg ornaði um kinnarnar og var barnsliga stoltur. Men nú kundi eg ikki bara mær at hyggja at holdi hennara aftan á lærinum gjøgnum tann raknaða sokkin, og tað var sum ein brádligur stoytur í búkin, sum ein reyð súla heilt upp til stuttklipta hár mítt, men tað sá hon ikki, hon sá ikki meg ella eygnabrá mítt, men gekk óvitandi og fálig gjøgnum grasið móti húsinum, og tað var ein kensla, sum var torfør at kenna aftur ella minnast, um hon hevði verið har fyrr, fyri einum ári síðan ella meira, ella hevði verið har heilt aftur í byrjanini. Stoyturin. Men eg visti, at tað hevði tað ikki, hetta var nakað annað, og eg kundi havt skammast um ta kensluna, tá ið eg sá hana, sum eg sá hana nú, beint framman fyri meg, tað boygda bakið, teir tómu lógvarnar.

Vit komu inn í gongina, eg læt hurðina aftur eftir okkum, og hon styðjaði seg móti vegginum og blundaði, og har møtti mær okkurt ørkymlandi í gongini, tí hóast tað var hon, eg var giftur við í so mong ár, sum búði í hesi íbúðini, og tær tríggjar døtur mínar, míni egnu børn, sum eisini búðu her, var huglagið, var luftin, var angin, var alt, eg kendi, kundi røra við, og alt, eg sá, fullkomiliga fremmant fyri mær. Eg kendi einki aftur, og tað var ikki undarligt í, tí eg hevði satt at siga ongantíð verið inni í íbúðini, men hevði avgjørdur noktað at stíga um gáttina og varð altíð standandi úti á flísunum í sólini ella regninum og bíðaði, ella bíðaði í bilinum á parkeringsplássinum, til eg sá genturnar koma um hornið við taskum sínum, sum tær høvdu lagt eykaklæði og kanska skúlating niður í, og kortini hevði eg væntað eitt nakað, sum ikki bara var ein farin søga; ein síðsta leivd eftir tað, sum var eg, sum tær allar fýra á hvør sín hátt høvdu havt við sær higar úr Bjølsen, um ikki annað sum ein saknur, ið framvegis merktist, ein fløska, ið ikki var fylt heilt upp aftur, men har var einki. Eg var sum turkaður burtur.

Eg mátti hjálpa henni úr skónum, hon fekk ikki gjørt tað sjálv, hon bukkaði seg, og so datt hon bara, og so togaði eg ta lítlu, lágu kommoduna burtur frá speglinum og hjálpti henni upp av gólvinum og segði, nú mást tú seta teg her, Turid, og hon setti seg, og so legði eg meg á knæ at loysa lissurnar í hálvstivlum hennara, ein halgimyndalig sjón, hugsi eg mær, men kortini ein kropsstøða, eg ongantíð var vorðin sæddur í fyrr, á knæ framman fyri henni, hóast vit vóru saman í fimtan ár. 

Nú lútaði hon seg fram við aðrari hond uppi á økslini á mær, og so gleið hondin so líðandi niður fram við nakkanum, og høvdið á henni kom sígandi aftaná, og hárið á henni kitlaði meg í oyrað á veg niður. Til endans lá pannan á henni tungt móti økslini á mær, og høgri armur hekk leyst niður eftir bakinum á mær hinumegin, í einari hálsfevning, um vit siga so, tað kundi valla kallast nakað annað. Hetta vóru løgnar umstøður. Hon segði einki, hon rørdi seg ikki, og kjálkin á henni lá tætt inn at mínum, og heiti andadráttur hennara otaði seg inn undir jakkan aftan á nakkanum á mær og helt fram niður eftir holdinum millum herðabløðini. Tað kendi eg so væl. Hon græt ikki longur, hvørt andatak kom í rættari løtu eftir tað fyrra, og tað var pínufult, eg fekk einki annað rørt uttan fingrarnar um lissurnar, og eg hugsaði, man hon vera sovnað á øksl mínari, hon var brádliga so still, ert tú sovnað, Turid, segði eg. Nei, eg sovi ikki, segði hon næstan beint inn í oyrað á mær, kann eg bara sleppa at sita eitt sindur soleiðis, og eg segði, at tað var í lagi, tú kanst sita eina løtu soleiðis, segði eg. Tað var jú als ikki í lagi, men hvat tramin skuldi eg siga.

Tá ið hon var komin úr skónum, fekk eg styðjað hana upp um gáttina og inn í stovuna, og eg ivaðist í, um eg skuldi hjálpa henni heilt inn í songina, har hon sjónliga hoyrdi heima nú, men eg orkaði ikki at síggja song hennara, ella, eg hevði helst fegin viljað sæð hana, tað fremmanda við henni, tað nýggja, pínufult dragandi við henni, stoytin í búkinum, sum eg visti fór at koma, men eg kundi ikki, hóast alt í mær vildi, eg mátti út aftur úr hesum, eg mátti burtur.

Vit komu heilt inn, og eg slepti varisliga takinum og læt hana aka makliga niður framman fyri sofuna, so hon fekk sett seg har, men so helt hon bara fram at aka heilt niður á gólvið og varð liggjandi á knæ við boygdum nakka og lógvunum tungt móti teppinum framman fyri sær og græt aftur, og so menti hon seg upp og grulvaði teir fáu metrarnar yvir og setti seg við bakinum móti vegginum mitt ímillum køkshurðina og eina kommodu, sum fyrr hevði staðið í ganginum í íbúðini á Bjølsen, hon hevði málað hana bramsliga bláa, sannlíkt fyri at fáa øll minnini burtur, og tað var ikki meir, enn eg kendi hana aftur.

Eg kundi havt sett meg í sofuna, tað hevði verið einfalt og kanska natúrligt at gjørt, men eg setti meg ikki, eg varð standandi, eg segði, Turid, hvar eru genturnar. Ha, segði hon. Hvar eru genturnar, segði eg. Á, genturnar, tær eru hjá einari vinkonu. Hon segði eitt navn. Tað hóvaði mær als ikki. Hví vóru tær hjá henni. Hví eru tær har, segði eg, og hon svaraði, at hon var tann einasta, sum segði ja. Vildu tær hagar, meðni, segði eg. Ikki so fegnar, segði Turid. Hon læt pannuna dala móti knøunum. Turid, segði eg, skal eg fara eftir teimum fyri teg. Eg helt, eg mátti spyrja, eg hevði ampa á mær. Vilt tú, segði hon. Ja, tað kann eg. Túsund takk, tað hevði verið frálíkt, segði hon. Kanska kanst tú bíða til seinnapartin. Tað er í lagi, segði eg, so bíði eg. Í grundini hevði eg ikki hug at bíða, men enn var framvegis tíðliga á morgni. Turid, segði eg, er okkurt, eg kann gera fyri teg, áðrenn eg fari. Hon vísti mær andlitið, tað var vátt av tárum, og hon segði, mást tú fara, og eg segði, at tað mátti eg. Men eg hevði viljað, at tú hevði viljað verið verandi, segði hon, og eg segði, tað dugi eg kanska at skilja, men tað ber ikki til, at eg verði verandi her. Eg hevði viljað, at tú vildi, segði hon, tað er okkurt, eg vil tosa við teg um, eg havi ongan annan, segði hon fyri aðru ferð tann dagin, og eg kendi tað brádliga brellið eftir henni, ikki eftir henni, sum hon hevði verið, tá ið vit vóru saman, men henni, sum hon var nú, og eg visti væl, at tað var tí, at eg var tann sterki og hon tann veika; tann verjuleysi kroppurin, tann viknaði viljin, og eg segði, men for fanin, Turid, kom ikki til mín við lívi tínum. Og eg meinti tað. Eg vildi ikki hava nakað av tí.

23.03.2021
Sprotin
Bókaprát

Hevur tú hug at lesa fleiri greinir?